Je zou het niet zeggen als je naar het weer van de afgelopen weken kijkt, maar de (astronomische) zomer staat voor de deur: en dat betekent natuurlijk rosé! We drinken tegenwoordig steeds meer rosé: volgens de International Organisation of Vine and Wine (OIV) steeg de wereldwijde rosé consumptie van 2017 tot 2021 met bijna 10%. Sinds 2001 zijn we (ook volgens het OIV) zelfs 25% meer rosé gaan drinken. Maar de ene rosé is natuurlijk de ander niet: sterker nog, de diversiteit is enorm, en er is voor ieder wat wils.
Om de verschillende stijlen uit te lichten, is het wellicht handig om wat achtergrondinformatie te verstrekken wat betreft de productiemethoden van rosé. De productie van witte en rode wijn laat weinig aan de verbeelding over: witte wijn wordt (met uitzondering van Blanc de Noir) gemaakt van witte druiven, rode wijn wordt gemaakt van blauwe druiven. Voor rosé moet in ieder geval een deel bestaan uit blauwe druiven: de schil van de blauwe druiven is namelijk de bron voor de kleur van rosé.
Overigens zijn er ook producenten die een klein aandeel witte druiven gebruiken voor hun rosé, zoals onze staff favorite Domaine de Rimauresq Cru Classé rosé, met 9% rolle (Frans synoniem voor vermentino) in de blend. De manier van kleurextractie (oftewel, het onttrekken van kleur van de schillen om de wijn van kleurstoffen te voorzien) kan op meerdere manier plaatsvinden.
De eerste manier noemen we directe persing, of pressurage direct in goed Frans. Dit houdt in dat de blauwe druiven na de oogst vrijwel direct geperst worden, net zoals dat bij witte druiven voor witte zijn zou gebeuren. De duiven worden kort voor de persing gekneusd, zodat het sap en de schillen samen inweken, waardoor het sap een lichte kleur krijgt. Dit gebeurt meestal onder een lage temperatuur: hoe lager de temperatuur tijdens deze inweking, hoe lichter de kleur van het uiteindelijke sap. Daarna wordt de massa geperst, en volgt de fermentatie waarbij de suikers in het geperste sap worden omgezet in alcohol. Deze methode leidt tot licht gekleurde rosé, soms bijna transparant, met een lichte body en een frisse, fruitige smaak. De Provence is het referentiegebied voor deze stijl rosé, wat ertoe heeft geleid dat deze methode ook wel de Provence-methode wordt genoemd. Onze Domaine Coussin Côtes de Provence “La Croix du Prieur” rosé is hier een mooi voorbeeld van: zeer licht, sappig en fris.
De Provence: bakermat van de pressurage direct-methode.
De tweede methode heet de siagnée-methode, Frans voor ‘gebloed’. Waar bovengenoemde pressurage direct-methode meer op de standaard vinificatie van witte wijn lijkt, heeft de saignée-methode meer gemeen met de vinificatie van rode wijn. Sterker nog: het proces van saignée-rosé begint op dezelfde manier als die van rode wijn. Na het kneuzen van de druiven komen sap en schillen wederom met elkaar in aanraking, maar de temperatuur wordt ditmaal verhoogd tot boven de 12°C zodat de gistcellen actief worden en beginnen met de alcoholische vergisting. Het proces van rode wijn maken wordt dus in gang gezet, maar vrij vroeg in dit proces (variërend van enkele uren tot een aantal dagen) wordt het sap dat op dat moment in de kuip zit afgetapt (vandaar de term ‘bloeden’).
In tegenstelling tot de uiteindelijke rode wijn die gemaakt zal worden, is dit afgetapte sap nog licht van kleur en heeft het dus ook niet alle tannine van de schillen op kunnen nemen. Dit lichte sap wordt vervolgens apart vergist om er rosé van te maken. De rode wijn die uiteindelijk gemaakt zal worden, zal een stuk donkerder en geconcentreerder worden omdat het lichtste deel van het sap onttrokken is aan de most, en er dus intenser, geconcentreerder sap overblijft voor de uiteindelijke rode wijn. Deze methode zien we in veel gebieden die bekend staan om krachtige rode wijnen: denk bijvoorbeeld aan Valpolicella, waar de saignée-methode gebruikt wordt om rosé te maken van het lichtste sap dat afgetapt wordt voor de basiswijn voor de ripasso, waardoor de ripasso dus ook nog eens geconcentreerder wordt! Two birds with one stone… Een mooi voorbeeld van een de saignée-methode is onze Château Mourgues du Grès Costières de Nîmes Galets Rosés: een sappige, gestructureerde wijn met net wat meer body en kruidigheid dan de gemiddelde rosé.
De derde en laatste methode is op het eerste gezicht een beetje flauw, maar staat desalniettemin aan de basis van een groot aantal zeer exclusieve rosé-wijnen: witte en rode wijn mengen. Dit klinkt natuurlijk behoorlijk kinderachtig, en is zelfs verboden binnen de Europese Unie (en dus ook voor producenten buiten de Europese Unie die hun wijnen binnen de Europese Unie willen verkopen). Er is echter één uitzondering, en niet de minste: rosé Champagne! Bij de stille basiswijn voor Champagne (vóór de tweede vergisting op fles) mag een deel rode wijn toegevoegd worden, mits deze rode wijn wel uit de Champagne komt. Bekende Champagne-cru’s voor stille rode wijn zijn bijvoorbeeld Ambonnay, Aÿ en Bouzy, maar ook uit Riceys (met zijn eigen AOP voor rosé) mag rode wijn gebruikt worden om rosé Champagne te maken. In de Charles Heidsieck Rosé Réserve Brut zit bijvoorbeeld 6% rode wijn, samengesteld uit pinot noir-druiven uit Ambonnay, Bouzy en Les Riceys. Een fantastische rosé Champagne, die vorig jaar nog werd uitgeroepen tot ‘Champagne van het Jaar 2023’ door Perswijn.
Directe persing, bloeden, mengen… het grote aanbod rosé kunnen we dus moeilijk over één kam scheren. Dat betekent dus ook dat de ene rosé compleet anders smaakt dan de ander. Een lichte rosé, in de stijl van Provence maar niet noodzakelijkerwijs uit dat wijngebied, is bijvoorbeeld een mooie begeleider van lichtere gerechten: frisse salades, ceviche, lichte (kruidige) pasta’s of als aperitief bij verschillende tapas en/of antipasti. Probeer bijvoorbeeld de Herdade de São Miguel Colheita Seleccionada Rosado als je eens iets anders wil dan Provence rosé, maar wel een lichte, fruitige stijl.
Rosé met wat meer structuur en body kan prima ingezet worden bij stevigere gerechten. Denk bijvoorbeeld aan Provençaalse visgerechten, Thai beef salad, pasta bolognese en zelfs vlees van de grill. Een absolute topper in deze categorie is de Proprietà Sperino Coste della Sesia Rosa del Rosa: een rosé van (overwegend) nebbiolo, aangevuld met de lokale vespolina-druif, van 45 tot maar liefst 90 jaar oude stokken. Een rosé met een stevige structuur, een verrassende frisheid en een onwijze lengte. Dit is rosé zoals je hem zelden ziet, en absoluut het proberen waard!
De meeste rosé wijn zal na aankoop snel gedronken worden in de tuin of op het balkon op een warme, zonnige dag, maar er zijn ook exemplaren waarbij wegleggen wordt beloond. De Rosa del Rosa en de Charles Heidsieck Rosé Brut Réserve zijn hier fantastische voorbeelden van, maar ook de Palette rosé van Château Henri Bonnaud is hier een noemenswaardig voorbeeld van. Later deze maand zal ik schrijven over de topwijnen van wijnmaker Stéphane Spitzglous, wiens Palette rosé makkelijk drie tot vier jaar weggelegd kan worden: de wijn zal hiermee alleen maar complexer en verfijnder worden.
Lang verhaal kort: rosé is er in alle soorten en maten, dus ga op onderzoek uit en probeer zoveel mogelijk verschillende stijlen en smaken. Keuzestress? Geen probleem: wij hebben voor de maand juni een mooie selectie gemaakt met maar liefst zes verschillende rosé wijnen met een leuke seizoenskorting. Succes gegarandeerd!
