De Provence: voor velen het land van azuurblauwe zeeën, luxe jachthavens en chique steden als Nice en Cannes (om nog maar te zwijgen over prinsendom Monaco, zo’n twintig kilometer ten oosten van Nice). Wijntechnisch kennen we de Provence vooral van haar rosé wijnen: licht en fris, ideaal voor de vaak warme, droge zomers die we massaal op de Provençaalse terrassen doorbrengen. Van de dertien wijngebieden die de Provence rijk is, kennen we vooral de grote spelers Bandol en Cassis (naast het overkoepelende wijngebied Côtes de Provence), maar er zijn een aantal kleinere regio’s die wat minder in de schijnwerpers staan waar fantastische wijnen gemaakt worden door zeer bekwame producenten. Eén van die gebieden is Palette, en één van die producenten is Stéphane Spitzglous van Château Henri Bonnaud. Enchanté.
Het wijngebied (officieel: herkomstbenaming) Palette is vernoemd naar het gelijknamige dorpje midden in de streek. Naast het dorp Palette mogen ook de dorpen Meyreuil en Le Tholonet wijn op de markt brengen onder de naam Palette. Deze namen hoor je zelden, maar ze liggen alle drie op steenworp afstand van Aix-en-Provence: de beroemde universiteitsstad vlak boven Marseille.
Wijngaarden met uitzicht op het Sainte-Victoire gebergte.
In 1948 werd herkomstgebied Palette in het leven geroepen en kreeg het de AOC-status: Appellation d’Origine Contrôlée, het hoogste herkomstniveau in Frankrijk met strenge regels omtrent bijvoorbeeld gebiedsgrenzen, maximale rendementen (vaak gemeten in hectoliters per hectare of aantal kilo’s geplukte druiven per hectare) en de toegestane druivenrassen. Een grote reden waarom Palette deze herkomstbenaming kreeg toegediend, was zijn onderscheidende kalkstenen ondergrond, lokaal calcaire de Langesse genoemd. Het bos ten noorden van Palette zorgt voor een behoorlijke biodiversiteit in het gebied, en vangt ook nog eens een groot deel van de mistral op (de beruchte noordenwind vanuit de Alpen) waardoor het hier een stuk minder hard waait dan in bijvoorbeeld de zuidelijke Rhône.
Het hele gebied telt amper vijftig hectare: een kleine speler vergeleken met bijvoorbeeld Bandol (1.600 hectare) of de overkoepelende herkomstbenaming Côtes de Provence (20.000 ha), al breidt het aantal beplante wijngaarden in Palette langzaam maar zeker uit. Het kleine areaal leidt logischerwijs tot slechts een beperkt aantal producenten, slechts vijf om precies te zijn: Clos Cibonne, Château Simone, Château de Meyreuil, Château Crémade en ons eigen Château Henri Bonnaud.
Dan over de wijn: hoewel de rosé van Palette de meeste naamsbekendheid geniet, mag er ook rode en witte wijn gemaakt worden. De witte wijn moet voor minimaal 80% uit clairette bestaan, mogelijk aangevuld met colombard, muscat à petits grains, pascal, piquepoul en/of ugni blanc. Zowel de rosé, als de rode wijn moet minimaal 10% mourvèdre bevatten, en daarnaast minimaal 50% grenache en/of cinsault. Dit mag uiteindelijk aangevuld worden met maar liefst tien andere druivenrassen, maar meestal worden hiervoor cabernet sauvignon, carignan, syrah en/of tibouren gebruikt. De rode wijn moet minimaal achttien maanden houtrijping ondergaan alvorens op de markt te komen; voor de rosé gelden geen vereiste rijpingsperioden. De productie van wit en rood is hier marginaal, en dus zijn de schijnwerpers gereserveerd voor rosé, en in het bijzonder die van Stéphane Spitzglous.
De vinificatieruimte van Château Henri Bonnaud.
Stéphane is de 3e generatie van het familiedomein, en nam in 1996 het domein over van Henri Bonnaud, zijn grootvader. Geschoold in natuur- en scheikunde lag het niet voor de hand dat Stéphane de wijn in zou gaan, maar de kans om het familiedomein over te nemen kon hij niet weerstaan. De overname ging gefaseerd, met een begeleidende en adviserende rol voor Bonnaud. Tot ieders verdriet overleed Bonnaud in 2001, waarna Stéphane het toch echt zelf moest doen. In 2004 besloot hij de naam van zijn domein om te dopen tot ‘Château Henri Bonnaud’ ter ere van zijn opa. Het was toen overigens nog niet het immense Château dat tegenwoordig het landschap bepaalt: de eerste steen voor de hypermoderne proefruimte annex vinificatieruimte werd pas gelegd in 2011.
In 2010 besloot Stéphane over te stappen op biologische wijnbouw. Dit gaat niet van de ene op de andere dag, en dus kreeg hij zijn biologische certificering in 2013 voor de 24 hectare (14 in Palette, 10 in Sainte-Victoire) die het domein rijk is. De Provence is bij uitstek geschikt voor biologische wijnbouw vanwege de ruim 2800 zonuren per jaar en de beperkte neerslag van zo’n 585 millimeter per jaar (ter vergelijking: in het Spaanse Rías Baixas valt gemiddeld ruim 1800 millimeter per jaar). Weinig neerslag, temperaturen van gemiddeld 23°C in de zomer en veel zon zorgen hier voor een extreem lage schimmeldruk, waardoor herbiciden en pesticiden bijna niet nodig zijn, en biologische wijnbouw dus vrij laagdrempelig is. Tussen de rijen wijnstokken groeien onder andere gerst en wikke, die de bodem op een natuurlijke manier van stikstof voorzien (wat de groei van de wijnstok, en dus de druiven, ten goede komt). Ook fungeren ze als bodembedekker, zodat de bodem niet te warm wordt in het droge, warme klimaat.
Stéphane neemt een vatmonster van zijn Palette rouge.
De druiven voor de Palette Rosé van Stéphane komen van gemiddeld zestig jaar oude stokken van een kalkrijke bodem met een zuidelijke expositie (op de uitlopers van de heuvels van Langesse en Grand Cabri) waardoor ze de hele dag van de zon profiteren, en dus prachtig rijp kunnen worden, waarna ze handmatig geplukt worden. Na de vergisting rijpt 80% van de wijn gedurende acht maanden in roestvrijstalen tanks, en de overige 20% op eikenhouten vaten. Het resultaat is een sappige, geconcentreerde rosé met aroma’s van grapefruit, steenvruchten en rood fruit, rozen en witte bloemen met een minutenlange afdronk en behoorlijk wat bite: een gastronomische rosé voor bij de maaltijd, en ook nog eens met een aanzienlijk bewaarpotentieel. Heel wat anders dan het type ‘rosé met ijs’ aan de rand van het zwembad…
Stéphane's Palette rosé, met op de achtergrond (wederom) het Sainte-Victoire gebergte.
Buiten Palette heeft hij nog zo’n tien hectaren wijngaarden in Sainte-Victoire (sinds 2005 een sub-appellation binnen de overkoepelende Côtes de Provence), waar Stépahen dan ook zijn Côtes de Provence Sainte-Victoire rosé produceert, op de uitlopers van het gelijknamige gebergte. Grenache en cinsault staan aan de basis van de Sainte-Victoire rosé: ook deze druiven komen van kalkrijke grond, en genieten eveneens van een zuidelijke expositie. Waar de druiven voor de Palette rosé handmatig geplukt worden, gebeurt dat hier machinaal. Ook de vinificatie is net even anders: de wijn rijpt minder lang, en er komt geen houtrijping bij kijken. Een rosé om misschien wat minder lang weg te leggen en juist sneller open te trekken bij de eerste mooie dagen van de zomer. Beide wijnen bieden fantastisch waar voor hun geld: niet voor niets won Stéphane de prestigieuze titel Provence Wijnmaker van het Jaar 2024 van het toonaangevende Franse medium Le Guide Hachette, en om dit heuglijke feit te vieren profiteer je alleen dit weekend nog van 10% korting op alle wijnen van Stéphane. Santé!
